مدرنیسم در نگارگری ایران

چکیده: در محیط فکری و فرهنگی ایران بیننده همواره از دیدن نگاره، شمسه ای از لذت های بهشت را درک می کند، به همان نحو که قالی ایرانی می کوشد طرح «زمین بهشتی» را تکرار کند و گنبد، تمثیلی از گنبد نیلگون آسمان است که خود دری است به سوی بی نهایت و نشآن های از بعد متعالی. در این تحقیق، سعی بر آن داشته ام تا ابتدا با بررسی نحوه شکل گیری مدرنیسم در غرب و سپس نحوه ورود مدرنیسم غرب در ایران، بستری در جهت بررسی تطبیقی اشتراکات تصویری نگارگری ایران با هنر مدرن غرب را فراهم آورم. همچنین دراین راستا، خاستگاه های نگارگری سنتی ایران مورد توجه قرار گرفته است و به بررسی ارزش های بصری و همچنین پیشینه ی تاریخی نگارگری سنتی ایران پرداخته ام. بر اساس شباهت های بصری فراوان بین نگارگری سنتی ایران و هنر مدرن غرب، در یک نتیجه گیری کلی می توان اذعان داشت با آن که مفهوم مدرنیسم، اساساً مفهومی غربی است، نگارگری سنتی ایران، از لحاظ بصری، تمام خاستگاه های هنر مدرن را، بسیار قبل تر در دامان خود پرورش و به اوج خود رسانده است. ضوابط بصری نگارگری سنتی ایران در هفت مورد طبقه بندی می شود: تخیل و تمثیل، وضعیت نگاری، طبیعت همیشه در کنار انسان، پرسپکتیو دو بعدی، هم مکانی و هم زمانی، رنگ، حرکت در موضوع. هر یک از این موارد، از سوی هنرمندان غربی با شروع جرقه های مدرنیسم در هنر مورد توجه قرار می گیرد، این در حالی است که نگارگری سنتی ایران براساس جهان بینی خاص شرق بسیار قبل تر به این ارزش ها دست یافته است. کلید واژه ها: مدرنیسم، نگارگری سنتی ایران، هنر مدرن.